Trong quá trình khảo sát và nghiên cứu
đặc tính của chim yến, nuôi yến
Tầm Cao Việt đã rút ra được rất nhiều
bài học và kinh nghiệm trong việc chọn vị trí, cách xây dựng nhà Yến. Bài viết
dưới đây chúng tôi xin chia sẻ với bạn đọc 7 thông tin cần biết trong hành trình
xây dựng nhà yến thành công!
1. Khí hậu
Vùng nuôi chim yến nên là vùng nóng có nhiệt độ trung bình
trên 27 độ C. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm xây
dựng của một số nước Thái Lan, Indonesia, Malaysia,.. thì nhà yến được chia thành 2 vùng: vùng
nhiệt độ cao trên 27 độ C và vùng nhiệt độ thấp dưới 26 độ C.
Nhiệt độ không khí trung bình hàng ngày là quan trọng nhất
trong môi trường sống vĩ mô của yến dù ở cao nguyên, đồng bằng, vùng nóng, vùng
trung gian hay vùng lạnh.
2. Khuôn viên
Khuôn viên rộng rãi, xung quanh có nhiều ao hồ và nhiều cây
xanh càng tốt. Độ rộng của khuôn viên ảnh hưởng đáng kể đến kết cấu xây dựng nhà yến, sân càng rộng thì
càng có nhiều không gian cho yến bay lượn và càng dễ dàng trong việc xây dựng
cũng như tối ưu hoạt động nhà yến sau này. Nếu không gian bay lượn cho chim yến
không quá rộng thì có thể làm thêm tầng. Một nhà yến có năng suất tốt nhất có
thể đạt sản lượng 1 – 1.5kg/tổ 10m vuông.
3. Môi trường sống
Môi trường sống càng nhiều yếu tố tự nhiên càng tốt và phải
đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về nhiệt độ, không gian bay lượn, nguồn thức ăn
phong phú, đồng thời không quá ồn ào, náo động.
 |
Xây dựng nhà yến ở những nơi có nhiều cây xanh, ao hồ |
4. Kết cấu nhà yến
Căn cứ vào khu vực: vùng sông nước, vùng cao nguyên, vùng lạnh,
hay các khu ngoại ô thành phố, ..v.v.. mà thiết kế nhà yến có kết cấu cho phù hợp, xây dựng xong đảm bảo được khả năng chịu lực ở những vùng đất yếu,.v.v.
Ngoài ra cần chú ý đến hướng nhà, hướng gió lùa để xác định kích thước độ cao,
bề rộng của ngôi nhà Yến.
Chú ý: Dù có ở vùng
khí hậu nóng (trên 27 độ C) hay vùng khí hậu lạnh chuẩn từ 27 độ C đến 29 độ C.
Vùng trung gian và vùng có nhiệt độ biến động nhiều thì cần có sự tính toán kĩ
càng trong kết cấu xây dựng nhà yến.
Nếu không, theo thời gian không những yến không tăng đàn mà còn giảm số lượng
đáng kể.
- Cấu trúc bên trong nhà yến khu vực 27 độ C:
+ Phòng nên ngăn, kích
thước 3,5 x 4m hoặc lớn hơn 4 x 4m, chiều cao tối thiểu là 3m, tối đa là 4m. Độ
dày tường nhà từ 20 – 25cm, mặt tường tô xi măng nhám. Nếu phòng quá rộng, quá
cao bên trong sẽ mát nhưng chim yến bay không an tâm (chim yến thích kín đáo và
bóng tối);
+ Mái nhà lợp ngói hoặc
bằng bê tông, góc nghiêng mái 30 – 40 độ, trần trên cùng đóng la-phông hoặc đổ
bê tông kiên cố;
+ Thanh khung gỗ dày
2-3cm, rộng 15cm;
+ Hệ thống gió để nhà
không bế khí sinh tử khí.
- Cấu trúc nhà yến ở nhiệt độ thấp hơn 26 độ C:
+ Kích thước phòng tối
đa 4 x 4 m, chiều cao tối thiểu 2,5m, tối đa 3m;
+ Mái bằng tole kẽm có
xốp cách âm cách nhiệt cấu trúc độ dốc. Đóng la-phông cách âm cách nhiệt hoặc đổ
bê tông kiên cố;
+ Thanh khung gỗ dày
3cm, rộng 20cm;
+ Đối với nhà tầng, tầng
trên phải cao hơn phần dưới.
5. Vật liệu xây dựng
nhà yến
Tùy vào kết cấu nhà yến mà sử dụng các loại vật liệu khác
nhau cho phù hợp. Tính chất vật liệu xây dựng có thể thay đổi khi tiếp xúc nhiệt
(co giãn, hấp thụ, giữ nhiệt và ngược lại). Do đó khi xây dựng phải lựa chọn vật
liệu phù hợp với mỗi vùng và địa điểm cụ thể. Các yếu tố xây dựng nhà yến phải được xem xét thiết kế cụ thể như:
- Kích thước phòng:
+ Phòng càng nhỏ bên
trong càng nóng;
+ Phòng càng thấp nhiệt
độ bên tron càng tăng;
+ Phòng rộng nhiệt độ
bên trong mát hơn.
- Vật liệu vách:
+ Không dùng ván gỗ và
tre do hấp thụ nhiệt mạnh gây khó kiểm soát, kém bền và dễ xảy ra các trường hợp
hỏa hoạn;
+ Vách bằng bê tông là
tốt nhất, kể cả vách ngăn để kiểm soát nhiệt độ. Bê tông dày sẽ làm cho nhiệt độ
bên trong tốt hơn, bê tông mỏng làm bên trong nóng hơn.
- Mái nhà:
+ Mái nhà bằng ngói
thì nhiệt độ bên trong mát hơn, mái băng kim loại bên trong nóng hơn. Mái cần lợp
cách âm cách nhiệt tránh ánh nắng trực tiếp là tốt nhất.
- Giàn khung gỗ:
+ Giàn khung gỗ là nơi
để yến làm tổ. Nếu không có giàn khung tổ, yến sẽ làm tổ ở mọi nơi như trên tường
nhà, trần nhà, cửa nhà,..v..v khiến chủ nhà khó quản lý và ảnh hưởng đến sản lượng
cũng như chất lượng tổ. Chất liệu khung gỗ phải đủ mềm cho Yến dễ bám, dễ thấm
hút nước và khô nhanh nước miếng của yến bao gồm cả lúc nhiệt độ thay đổi.
Khung gỗ phải sạch, nhẵn, không chứa dầu, mùi hôi và màu chói.
 |
Giàn khung gỗ nơi chim yến làm tổ |
+ Tùy theo nhiệt độ
khu vực mà thanh khung gỗ có chiều rộng, dài khác nhau do nhiệt độ có tác động
trực tiếp đến sự giãn nở của gỗ. Nơi nhiệt độ cao thì dộ dày khung gỗ tốt nhất
là 2 – 3cm, rộng 15 cm, và ở nhiệt độ thấp (dưới 26 độ C) thì bề rộng là 20cm.
Nếu khung gỗ nhỏ hơn 2 kích thước trên thì Yến sẽ đặt ức lên vành tổ, tổ rất dễ
dính lông.
+ Cách đặt khung gỗ: Đối
với cách nuôi yến hiện đại, người ta thường tự đặt giàn khung tạo thành hệ thống
ma trận (khung ngang và khung dọc) với kích thước 40 hoặc 50 x 100cm. Hệ thống
này sẽ tạo nhiều góc cho chim yến làm tổ. Giàn khung được gắn sát, thẳng góc với
trần nhà và cố định bằng bass inox 304 và đinh vít vì yến không thích khe hở
hay chỗ bám tổ bị lung lay.
6. Kiểm soát đường
bay chim yến
Vị trí nhà và vùng bay lượn của chim cũng cần phải được tính
toán kĩ càng, phù hợp với mặt thay thế (đường bay lượn cục bộ của chim Yến có
thể thay đổi theo thời gian). Đường bay của chim yến cần tạo kết cấu theo dãy,
hướng đến lỗ ra vào của yến để tạo điều kiện thuận lợi cho chim yến bay ra, bay
vào.
Đường bay quan trọng nhất trong
nhà yến là đường lượn vòng và lên xuống. Hai đường bay này ước tính
khoảng cách 2 m, vì vậy phòng phải có kích thước trên 2m. Đường lượn từ sân vào
lỗ ra vào sau đó sẽ hướng chim bay cùng hướng. Ví dụ: đường lượn hướng từ bên
trái khi vào phòng rồi sẽ hướng chim bay bên trái. Trường hợp đổi hướng qua bên
phải khi vào phòng chim sẽ bay bên phải, trường hợp này cần phải có kích thước
4 x 4m.
Nhà yến có phòng suốt, diện tích 4 x 4m hoặc 4 x5m yến sẽ dễ
dàng bay đến khắp nơi trong nhà yến. Nhà nên có vách ngăn phòng giả hoặc phòng
cố định.
Với nhà Yến thông tầng, lỗ thông tầng phải có kích thước 2 x
2 m (nhà 300 m vuông) hoặc lớn hơn nếu nhà Yến có diện tích lớn đặt gần tường để
yến đảo hướng. Khi đảo hướng yến sẽ thuận lợi bay lên hoặc bay xuống. Khi có
cách cản, yến không bay theo đường thẳng mà phát huy khả năng định vị tiếng động
một cách hiệu quả hơn.
Đặc biệt khi xây dựng
nên chú ý đến vị trí lỗ bay ra bay vào của nhà
yến. Đối với kiểu nhà suốt (không có vách ngăn): lỗ ra vào được thiết kế gồm
cả việc ra vào của chim giữa vùng bay lượn và phòng bên nhà. Các lỗ liên phòng
và sàn phải được tính toán kĩ, chính xác cả về vị trí lẫn kích thước. Lộ trình
bay lượn của chim yến chính là cơ sở để thiết kế lỗ ra vào, nếu không phù hợp
thì sẽ không thu hút được chim về thăm quan, hoặc khiến đàn tăng chậm. Đối với
yến non, hay một số yến bay không giỏi sẽ không tìm được đường.
Lỗ ra vào và các biến thể gồm 3
loại:
- Lỗ ra vào: Lỗ ra vào của
chim trên thực tế có dạng vuông, nhưng tốt nhất là dạng hình chữ nhật nằm ngang
vì nó phù hợp với độ xải cánh của chim Yến khi bay vào. Độ xải cánh của chim Yến
từ 15 – 25 cm. Độ dày của thân chim khoảng 3cm.
Chim chỉ ra vào cách
mép lỗ trên, dưới xà mặt ngang khoảng 10 cm. Đối với chim mới trưởng thành thì
khoảng cách này xa hơn do chưa quen. Như vậy, với chiều cao lỗ vào là 20cm thì
chim ra vào 1 con/lần, tương tự vậy, 30cm là 3 con/ lần, 40 cm là 5 con/ lần. Với
chiều ngang: 20 – 30 cm thì 1 con/lần, 45 – 50cm thì 3 con/lần, 55 – 60cm thì 4
con/lần.
- Lỗ thu hút: Đây là loại
lỗ đặc thù không phải để thu hút yến vào nhà nhiều hơn mà là tạo điều kiện thuận
lợi để chim bay ra bay vào. Đường bay này là đường bay thẳng. Vì vậy, lỗ phải ở
vị trí thích hợp, nếu bị lệch sẽ là sự cản trở việc bay đi bay lại của yến.
- Lỗ thông phòng: Nhằm
giúp yến bay lên bay xuống qua các tầng.
Lỗ thông phòng thì vị
trí tốt nhất là cách trần 40cm. Cần khắc phục mâu thuẫn: rộng thì mát – lỗ bay
lớn thì thuận lợi nhưng khó khắc phục tính sáng. Lỗ từng phòng cách trần 40 –
50cm, ngang 80cm, cao từ 2,1 đến 2,6m.
7. Các phương tiện hỗ
trợ nuôi yến:
- Kiểm soát điều kiện không khí, nhiệt độ: trong trường hơp,
không khí trong nhà yến và hệ thống không đáp ứng được yêu cầu (quá nóng) thì
có thể dùng các hỗ trợ khác nhau như: phun nước trên mái nhà, đặt ống dẫn nước
trên vách tường bên trong nhà;
- Kiểm soát ánh sáng: ánh sáng trong nhà yến rất quan trọng đặc biệt là thời kì chim đẻ trứng. Cần chú ý
mối liên hệ giữa thanh khung ngang, khung dọc, phân đàn, vách ngăn phòng các tổ
yến bên trong nhà Yến. Độ sáng trong nhà yến cần đảm bảo: Chim lớn thuần chủng làm tổ nơi có độ
sáng khoảng 0,02 lux; Chim yến mới lớn ấp trứng cần ánh sáng 0,02 – 0,1 lux, Yến
đàn cần từ 0 – 0,1 lux; Yến biệt lập cần khoảng 0,06 lux;
- Phương tiện hỗ trợ dẫn dụ: Bột mùi cho nhà yến, các dung dịch
tạo mùi tự nhiên;
 |
Dung dịch tạo mùi nhà yến PW SUPER |
- Kiểm soát độ ẩm bằng các thiết bị phun sương;
- Các loại tiếng chim, cách phối âm thanh cho sống động;
- Tổ giả để tạo phản ứng xây tổ cho chim yến (chim bị mất tổ
vào thời điểm cần đẻ trứng nhưng không đủ thời gian xây tổ, hoặc yến mới trưởng
thành chưa có đủ khả năng để hoàn chỉnh tổ cho riêng mình);
- Trồng thêm cây cối, đặc biệt các loại cây mà chim Yến ưa
thích như cây Táo Nhơn (Lamtoro), cây sung, cây xanh, cậy xộp,…
Tóm lại, muốn xây dựng
nhà yến nhất thiết phải có kiến thức về nhà Yến, có bản vẽ, thiết kế đầy đủ.
Và do mỗi vùng khí hậu, thổ nhưỡng, điều kiện môi trường khác nhau nên không có
mẫu nhà yến chung nào cả mà phải căn cứ vào điều kiện cụ thể từng vùng, từng
kích thước để có từng kiểu nhà yến riêng biệt. Chính vì thế, copy là việc tối kỵ
trong xây dựng nhà yến.
Chúc bạn có một nhà yến thành công, góp phần phát triển
thương hiệu nghề nuôi yến Việt Nam.
Nếu cần thêm thông tin tư vấn trong lĩnh vực nuôi yến trong
nhà, bạn có thể liên hệ với công ty chúng tôi để được tư vấn hoàn toàn miễn
phí!
CÔNG TY TNHH TẦM CAO VIỆT